Featured Session: Designing Between Earth and Space

Door: Gerson Veenstra

Echt bescheiden stellen de twee sprekers van deze sessie zich niet op in de beschrijving: Mardis en Phnam Bagley van Nonfiction Design. Een getrouwd stel, weet ik na even googelen, maar ook allebei designers en futurist. Ze claimen dat ze met hun ontwerpbureau de basis leggen voor een beter leven op en buiten aarde. Nou, dat willen we allemaal wel. Bring it on! 

"We zetten science fiction om in werkelijkheid voor een beter leven. We ontwerpen niet alleen, maar combineren dat met technologie, kunst en het bedrijfsleven." Waarom de ruimte? De ruimte ingaan wordt steeds normaler, maar dat is op dit moment nog niet geschikt voor normale mensen. Iedereen is enthousiast over ruimtevaart en veel innovaties komen uit de ruimtevaart. Een paar voorbeelden die voorbijkwamen. 

1. Een koptelefoon zonder hoofdband

De headset die astronauten op hebben zijn in 50 jaar tijd amper veranderd. Het is een soort leren helm met twee hard plastic uitsteeksels aan de zijkant. Wat als het een soort verlengstuk wordt van het lichaam? Ze laat een headset zien zonder hoofdband: de 'Human Headphones'. Om dit te kunnen maken, waren veel verschillende disciplines nodig. Het moeilijke eraan is dat elk oor verschillend is. Ze zijn gaan 3D-printen en maakten wel 700 prototypes voordat het eindproduct klaar was. 

2. Een hoofdband voor beter slapen

Slapen in de ruimte doe je in een soort slaapzak die vast hangt. In het ISS heb je 16 zonsopgangen en zonsondergangen. Veel astronauten hebben slaapproblemen. Er zijn genoeg tips te vinden voor betere slaap. Maar er blijkt een manier te zijn waarbij je dankzij neurowetenschap je brein kunt leren hoe het lichaam in slaap moet vallen. Met een hoofdband wordt een prikkel aan je brein gegeven, zodat het weet wat er moet gebeuren om in slaap te vallen en door te slapen: Somnee. En je kunt gewoon je telefoon blijven gebruiken voor het slapen gaan. 

3. Helm met display voor brandweerlieden

Schaduwen op de maan zijn heel donker. Dat maakt het moeilijk om te werken. Brandweermensen op aarde hebben hetzelfde probleem. Wat ze bedacht hebben is een apparaat dat in hun helm zit en een infraroodcamera heeft, waarvan de beelden op hun vizier worden geprojecteerd zodat ze ineens toch kunnen zien. En het heeft ook nog eens 5G, zodat op afstand meegekeken kan worden naar de situatie tijdens de brand. Het scheelt 15 tot 20 seconden bij een brandbestrijding. Dat kan een leven schelen. En dit wordt al in de praktijk getest. 

4. De pilbot

In de ruimte wordt je lichaam goed in de gaten gehouden met allerlei apparaten. Omdat er nogal wat met je gebeurt, maar ook omdat er geen medische hulp dichtbij is. Wat als we een mini-robot konden ontwerpen die je inslikt als een pil en allerlei gegevens kan doorsturen naar een dokter. Die dan zelfs op grote afstand kan meekijken. Het kleinste prototype is nu klein genoeg om in te slikken, heeft een camera en propellers waarmee het door het lichaam gestuurd kan worden: PillBot. Misschien lukt het ons zo wel om tientallen jaren eerder kanker op te sporen. Kunnen we een medische afspraak waar je maanden op moet wachten versnellen tot een zoom-meeting?

5. Wearable tegen trillen

Trio is een soort horloge om beven tegen te gaan. Als je de band een tijdje draagt, worden de trillingen een stuk minder. Er is meteen goed nagedacht over de verpakking. Het is makkelijk open te maken en de gebruiksaanwijzing is geprint op de verpakking. En toen bleek dat iemand met hele hevige trillingen het ding niet aan de oplader kreeg, hebben ze die opnieuw ontworpen. Nu is ook dat heel makkelijk. Met een magneet. En de oplader geeft feedback dat het goed zit. De man om wie het ging begon te huilen toen hij het voor het eerst probeerde en het lukte. Hij kon zich niet voorstellen dat het speciaal voor hem veranderd was.

Artemis Generation: NASA's Next Giant Leap

Door: Gerson Veenstra

NASA is elk jaar van de partij bij SXSW en werkt ook altijd mee aan meerdere sessies. Tip: ga er altijd eentje bekijken. Het is gegarandeerd een leuk verhaal. Altijd spektakel. En vaak kippenvel. Voor mij wel in elk geval. 

Op het podium vier vrouwen van NASA die allemaal vanuit hun eigen expertise vertelden over wat er allemaal komt kijken bij de nieuwe maanmissie en hoe zij daar aan bijdragen. Van de voorbereiding tot de terugkeer naar aarde. 

Maar eerst: waarom gaan we eigenlijk terug naar de maan? In elk geval omdat er de eerste keren wel wat onderzoek is gedaan, maar er nog veel meer te doen is. Ook zijn er maar weinig mensen geweest die er maar kort konden blijven. Nu gaan er meer mensen en blijven ze langer. En ze gaan er systemen testen en ontwikkelen waarmee we verder de ruimte in kunnen. "We noemen dat maaneconomie." 

Het ruimtepak

Er werken heel veel mensen aan de nieuwe missie naar de maan. Je ziet vaak alleen de astronauten, maar dat zijn er maar een paar. Volgens de sprekers is de kennis van allemaal soorten mensen nodig. Ze noemt als voorbeelden zelfs dansers, kunstenaars, muzikanten en koks. 

De voorbereiding voor astronauten die mee gaan doen aan de maanmissie duurt ongeveer 2 jaar. Wat aan het begin heel belangrijk is, is je ruimtepak. En dat is niet een kwestie van even passen, maar in het pak allerlei dingen doen. Dus hoe je er in beweegt, hoe het pak zich gedraagt onder verschillende omstandigheden (ook onder water en in het donker). Zodat je echt een idee krijgt wat voor gevoel het ongeveer is. Het prototype wordt over een paar dagen gepresenteerd en dat is hier live te zien. 

Techniek voor op de maan

Een belangrijk onderdeel van het werk dat de astronauten op de maan gaan doen is dus wetenschappelijk onderzoek. Ze hebben altijd wel iets van geologisch onderzoek gedaan in een voortraject, maar tijdens de twee jaar voorbereiding leren ze meer in detail wat voor geologisch onderzoek je op de maan doet. En ze gaan natuurlijk het veld in om met rotsen te werken. De crew voor Artemis 2 (die eind 2024 een rondje om de maan doet) begint binnenkort. 

En dan is er natuurlijk techniek. Je hebt meerdere dingen nodig voor het werken op het maanoppervlak. Je moet bronnen van de maan kunnen gebruiken. Er zijn gebouwen nodig en er moet gegraven worden. Er is energie nodig, zoals zonne-energie. En die moet opgeslagen kunnen worden. Dan zijn er de extreme omstandigheden (lage en hoge temperaturen bijvoorbeeld) en extreem terrein om mee om te gaan. En maanstof is ook een punt. Stof valt niet zoals op aarde. Je kunt je voorstellen wat de gevolgen zijn als je onder het stof zit en het niet van je af kunt krijgen. 

Naar tussenstation

Voor de lancering zelf heb je een speciaal ruimtepak aan dat je eenmalig draagt. Je wilt die eigenlijk niet nodig hebben, want het is puur voor de veiligheid. Het pak is oranje, zodat je makkelijk gevonden kunt worden als er iets mis is gegaan. Het is heel licht, wat voor het comfort is tijdens de eerste momenten. 

Na lancering gaat de shuttle naar een gateway in de ruimte. Dat is een klein ruimtestation dat een tussenstation is tussen aarde en de maan. Bijvoorbeeld om afval kwijt te raken, crew te wisselen, voorraden aan te vullen en onderzoek te doen. Zo'n gateway gaat ook gebruikt worden bij de toekomstige Marsmissie is het plan. Bij de maanmissie kan daar dus al mee geoefend worden. De gateway zit in een baan om de maan van 6 dagen. Dat kost weinig energie dankzij de aantrekkingskracht van de polen van de maan en de aarde. Bijkomend voordeel is dat de gateway altijd zichtbaar is vanaf aarde en bijvoorbeeld communicatie niet wordt verstoord. 

Naar de zuidpool van de maan

NASA heeft 50 jaar de tijd gehad om na te denken waar nog meer onderzoek naar gedaan kan worden. De missie Artemis 3 (november 2024) gaat naar de zuidpool van de maan. Er zijn nu 13 mogelijke landingslocaties waar uiteindelijk nog uit gekozen moet worden. Daar zijn de oudste rotsen van de maan te vinden en is nog nooit iemand geweest.

Er zijn daar ook kraters waar altijd schaduw is. Daar verwachten ze veel van. In die kraters is het heel koud, dus alles wat daar te vinden is, is waarschijnlijk goed bewaard gebleven. Er wordt veel verwacht van water dat onderzocht kan worden. En sowieso is water daar van groot belang. Water op zich, want dat hebben we nodig als mens. Maar ook water om waterstof en zuurstof te maken. 

Met een soort camper op pad

Negen dagen na de lancering is de maanlanding. De eerste twee missies worden gedaan in samenwerking met SpaceX. Allerlei partners gaan meewerken aan het testen van apparatuur op de maan. Omdat er veel op aarde getest kan worden, maar lang niet alles. Bijvoorbeeld een automatische boor. Later moet die boor aan een rover worden toegevoegd, maar ze testen die nu eerst op zich. Er worden verder ook al verschillende types rovers getest. 

Dankzij de nieuwe ruimtepakken, kun je veel meer dan eerder. Je kunt meer buiten zijn, langer ook en ongeveer bewegen zoals op aarde. In eerste instantie is dat nog in de buurt van de maanlander. Daarna heb je de mogelijkheid om met een soort camper verder weg te gaan, waarin je ook kunt overnachten. Astronauten moeten dan de juiste monsters verzamelen. Liever klein en veel verschillende, dan grote. Een les van de Apollo-missies. 

Nog veel te leren

Er zijn heel wat uitdagingen. Voedsel bijvoorbeeld. Naar de maan heen en terug is ongeveer een miljoen kilometer. Dat is maar een fractie van de afstand naar Mars, maar bijvoorbeeld veel verder dan naar het Internationale Space Station. Denk ook aan afval afvoeren, hygiëne en straling. Zo cirkelt er al 13 jaar een ruimtevaartuig om de maan om metingen te doen. Als bescherming tegen de straling wordt geprobeerd met grondstoffen van de maan zelf wat te maken. 

De sprekers zijn ervan overtuigd dat we nog heel veel meer gaan leren over de maan en verder de ruimte in reizen. Er zijn heel veel theorieën, bijvoorbeeld over waar water te vinden is. Maar dat gaan we nu ontdekken.