Door Michiel Buitelaar
Dag 1: eindelijk eindigt kapitalisme (doch bijbehorend kapsel nog niet); advertising opent open deuren; voorzichtige AI; en een docu voor oude mensen
Daar gaat-ie, mijn dag 1 in vogelvlucht. De dag begon met “Checkpoint capitalism: how Big Tech and Big Content captured creative labor markets and how we’ll win them back” door Cory Doctorow en Rebecca Giblin. De eerste is een veelzijdige auteur; de tweede heeft een antikapitalistisch kapsel (jaren-80 krakertooi). Ze hebben een boek geschreven, over hoe bekaaid creatieven er vanaf komen op digitale, oligarchische platforms. Er werden diverse voorbeelden gedeeld, met een nadruk op structurele factoren. Deels zeker zinnig. Platforms neigen naar eenzijdige opstellingen, waarbij consumenten maar zeker kleine aanbieders soms flink in de tang genomen worden. Recente EU regelgeving probeert daar wat aan te doen, daar zijn Amerikanen jaloers op, zoals op GDPR.
Het ging soms breeduit, tikje ongericht: de Chicago School (Friedman), global warming, mishandeling van arbeiders in de Industrial Revolution – kwamen allemaal voorbij. Het leek mij een hartekreet tegen de stand van kapitalisme in het algemeen, en tegen de digitale variant ervan in het bijzonder. Wat wel beetje hout snijdt – ik wijs op Piketty, Wolf, Varoufakis, Smit en andere grootheden, die dezer dagen eloquent uitleggen dat democratisch liberaal kapitalisme wellicht op zijn laatste benen loopt (kan, maar: WAT DAN?!?). Doch, de zegeningen van digitaal kapitalisme bleven onvermeld. Men denke aan bijna gratis wereldwijd bereik, kosteloos hergebruik, lage drempels voor toetreding en minieme produktiekosten. Om maar eens wat te noemen. Ik wijs ook op de ronduit krankzinnige uitgaven van streaming platforms aan content creatie. Wat ook niet aan de orde kwam: netwerk effecten, de wet van Metcalfe – ik stuur daar, volkomen tevergeefs en onopgemerkt, maandelijks een kribbige tweet over uit – en de onbalans tussen vraag & aanbod. Over dat laatste: er is buitensporig veel aanbod van creatief werk, en ondanks het gemopper en de soms karige beloning neemt dat aanbod niet af. Creatieve mensen willen zich graag uiten, ook als het weinig of niks oplevert. Dat is zo, en daar wordt ook wel eens misbruik van gemaakt.
Desondanks was de hartekreet van deze twee snuiters wel de moeite waard en niet geheel onzinnig. Brachten ze concrete, haalbare oplossingen? Lijkt mij niet. Zijn klassieke kapitalistische modellen universeel, onveranderd en lang houdbaar? Vraag ik me af maar dat is een discussie voor grotere geesten dan deze presentatoren, of ondergetekende.
Mijn tweede sessie was die met Greg Brockman, de baas van OpenAI. Daar hebben anderen al beter over geschreven. Het was boeiend, en inhoudelijk. Die man is verstandig en voorzichtig. Hij lijkt snel te gaan maar is sinds 2015 bezig en heeft pas recent eenieder versteld doen staan. De aan hem toegeschreven 100+ miljoen gebruikers: die geloof ik niet zo, ik zou herhaald gebruik willen weten. De interviewer, Laurie Segall, en hij spraken over personalised media – geloof ik ook nauwelijks. Mensen willen media overwegend delen, er over praten, iets gelijks ondergaan. Personalisatie is zo groot niet. Het ging ook over sentiment analysis, waar OpenAI zich 5 jaar geleden mee bezig hield (de reviews op Amazon analyserend). De verlaagde drempel voor creatieve activiteit kwam voorbij – daar geloof ik sterk in: nu al kan menigeen makkelijk en goedkoop dingen maken (zie bijvoorbeeld de eindeloze stroom tips dienaangaande van @erwblo, die van Fast Moving Targets). Dat gaat met ChatGPT, DALL-E en zo nog makkelijker worden. En met volgende versies nóg makkelijker. Met copyright issues tot gevolg, en nog meer. De interviewer suggereerde dat iemand straks een AI kan certificeren als die hem/haar ‘digitaal uitbouwt’: lijkt mij niet haalbaar, zo’n wens van controleerbaarheid. Velen zijn dat met mij oneens.
Laat ik daar mee afsluiten: het controleren, reguleren van AI, die wens kom ik veel tegen. Men wil dat, in de software zelf, of via de staat. Ik heb er een hard hoofd in: is dat nou echt wenselijk, en – meer nog – is het haalbaar? Ik heb naar deze deskundige, verstandige Brockman geluisterd, die onzekerheid uitstraalde over beheersbaarheid van zijn spullen nu; en, nog meer, over wat zijn spullen over een paar jaar doen. Ik bedoel dat niet apocalyptisch, al la Terminator, maar ik denk dat men beter bescheiden verwachtingen kan hebben aangaande beheersbaarheid, certificering, regulering, echt vs fake news en nog zo wat meer. Dit gaat men niet onder controle krijgen (dit is een mening). Ondanks veelvuldige contacten tussen platform bouwers en beleidsmakers, waar Brockman melding van maakte, en in gelooft. Ik geloof dat niet zo. Ik vind dit alles een positief spannend vooruitzicht, en niet vreselijk eng. Ik kan het fout hebben, in welk geval deze tekst op mijn grafsteen kan.
Mijn derde sessie ging over adverteren, dat dat relevant en leuk moet zijn. Dat het geen ergernis, of herhaalde ergernis moet opwekken. Ja, dat is zo. Verder alles goed?
De dag heb ik afgesloten in de bios, met de docu “The Lady Bird Diaries”, over de gesproken tapes van Lady Bird Johnson, de echtgenote van president Lyndon Baines Johnson. Ik haalde de gemiddelde leeftijd van de bezoekers van deze sessie omlaag. Hij was goed, boeiend, persoonlijk. Ik ben ongeveer de enige in mijn vriendenkring die Robert Caro’s biografie van LBJ niet gelezen heeft (het is ook een favoriet van Mark Rutte), maar die mensen raad ik deze docu zeker aan. Die graaft niet heel diep maar onderhoudend is het zeker. Prima manier om de dag met een biertje in de hand – in de bios hier wordt volop geconsumeerd – af te sluiten. Dat was dag 1!