Door Gerard Dielessen
The Power of Provocation: Liberating Creativity. Wat een mooie en uitdagende titel van een van de SxSW-sessies op deze zondag. Ooit leerde ik van Johan Cruijff dat je ruzie moet maken als het lang rustig is. Daar moest ik aan denken op weg naar deze bijeenkomst. Ik houd namelijk wel van een beetje provoceren, waardoor de geest wordt gestimuleerd en geënthousiasmeerd om nieuwe ideeën te genereren. Cruijff wist als geen ander het instrument van de provocatie te hanteren als gezapigheid in zijn selectie sloop, waardoor de noodzakelijke scherpte ontbrak. Dat leidde uiteraard direct tot mindere prestaties van het voetbalteam waar hij verantwoordelijk voor was, of zich in ieder geval voor voelde.
Provocatie in het bedrijfsleven is een niet alledaags instrument dat wordt toegepast om nieuwe ideeën tot ontwikkeling te brengen, zo betoogde Anthony Pannozzo van het bedrijf Frog, trouwens onderdeel van het veel grotere Cap Gemini. Frog is specialist in het provoceren van de verbeelding, zo verkopen zij zichzelf.
Pannozzo voelde zich helemaal in zijn element op het podium in een van de zalen van het JW Marriott in Austin. Als een razende wist hij op een aanstekelijke manier de sympathie van de volle zaal te winnen. Bedrijven moeten zich blijven ontwikkelen. Alleen al om dat de exponentiële technologische ontwikkelingen zo snel gaan dat ‘niets doen geen optie is.’ In deze zich rap ontwikkelende wereld kun je 100 ‘lineaire’ jaren vergelijken met 20.000 ‘exponentiële’ jaren. Alleen dit al beseffen leidt snel tot de conclusie dat stilzitten leidt tot het reservaat en een spoedig einde.
Volgens Anthony Pannozzo is provocatie een machtig middel om veranderingen te initiëren en zelfs ook tot stand te brengen. Ik ben het daar van harte mee eens.
Want provocerende bijeenkomsten leiden tot fundamentele gesprekken waarom je doet wat je doet en of dat nog wel bijdraagt aan datgene wat je uiteindelijk wilt bereiken. Veel bedrijven en organisaties vallen vroeg of laat in de slaapstand omdat ze bestaan uit een conservatief werknemersbestand dat (steeds vaker) vanuit een transactioneel perspectief doet het waarvoor ze zijn aangenomen. Op zich is daar niets mis mee, maar op de lange termijn niet houdbaar. Permanente ontwikkeling is noodzakelijk om in een snel veranderende wereld te kunnen overleven.
Kunstmatige intelligentie
Ik schreef daar gisteren al over in het kader van kunstmatige intelligentie (AI) op redacties. Het is allang niet meer de vraag of journalisten met AI moeten gaan werken. Het is vooral de vraag hoe. Toch voorspel ik daarop veel redacties eerst eindeloze discussies gevoerd gaan worden of het gebruik van AI-gereedschappen (tools) wel verstandig is. Wat mij betreft een achterhoede gevecht. Nogmaals: stil blijven zitten is geen optie.
Bedenk ideeën, zo provoceerde Pannozzo. Sluit die ideeën vervolgens op in een tijdframe, zodat je jezelf verplicht werk te maken van wat je met z’n allen hebt bedacht en waardoor de relevantie niet weg sneakt in de tijd. En dan komt het erop aan omdat mensen in algemene zin, de woorden van Pannozzo, vooral gemotiveerd worden door plezier en juist de pijn willen vermijden. Maar als je nieuwe goede ideeën wilt uitvoeren kost dat vaak ook pijn bij mensen. Ze moeten andere dingen gaan doen dan wat ze misschien al decennia lang gewend zijn; kunnen de consequenties van de aanstaande noodzakelijke veranderingen niet overzien; of kunnen misschien wel hun baan verliezen.
Anthony Pannozzo vindt het essentieel om continu de dominante mindset van medewerkers uit te dagen. Zijn er andere manieren om je doel te bereiken; is er voldoende reflectietijd om met elkaar de toekomst te verkennen. De waarom-doen-wij-het-zo vraag is uiterst belangrijk in dit opzicht. We zijn immers gewoontedieren en mensen reageren over het algemeen conservatief. Maak dus tijd en ruimte om met regelmaat uit de dagelijkse routine te stappen, hoe lastig dat vaak ook is omdat dat dagelijkse werk natuurlijk ook gewoon gedaan moet worden.
Het panel met CEO’s van een paar aansprekende bedrijven zoals Expedia en AT&T voegde daar, wellicht overbodig, nog een aantal oneliners aan toe:
Ga altijd op zoek naar de limiet
Provocatie opent de horizon
Creëer ruimte voor open gedachten
Na afloop kreeg Pannozzo een ovatie voor zijn wervelende presentatie omdat de zaal vol vermoedelijk vol zat met volgelingen.
Daar was ik er in ieder geval een van omdat ik geloof in de kracht van provocatie om creativiteit te stimuleren.