Hoe organiseren we kritische noten bij hoopvolle trends?

SXSW gaat over trends, maar bij trends horen hypes. En hypes komen en gaan. AR/VR, Metaverse, blockchain en bitcoin, het zijn begrippen die de afgelopen jaren 'in' waren en nu naar de achtergrond zijn verdwenen. Maar schrijf ze nog niet af. Want, bijvoorbeeld: "the death of crypto has been overstated'.

Ik ben in iedere nieuwe ontwikkeling geïnteresseerd en onderzoek ze allemaal. Maar in de toekomst van het rijtje 'AR/VR, Metaverse, blockchain en bitcoin' heb ik nooit echt geloofd. Ik pretendeer daarbij overigens niet de wijsheid in pacht te hebben. Omdat ik mensen niet 1-2-3 met een grote bril zie rondlopen om experiences te ondergaan, wil het niet zeggen dat anderen dat niet gaan doen. En omdat ik de usecases van de blockchain niet of nauwelijks zie, wil niet zeggen dat ze er niet zijn. Nou ja, als zelfs de believers moeite hebben om met goed werkende voorbeelden te komen, heeft een technologie wel een probleem ;-) 

Maar voor Generative AI loop ik wel warm. Natuurlijk zie ik de minpunten en vraagstukken, maar de usecases van teksten schrijven en plaatjes maken zijn meteen duidelijk en de user interface is voor iedereen toegankelijk en te begrijpen. 

Maar ik geloof ook dat bijvoorbeeld ChatGPT de klassieke cycle gaat doorlopen die bij hypes horen. Nu zitten we in de fase van opgewonden optimisme, maar we zullen snel in de fase van teleurstelling komen dat de belofte nog niet waarmaakt wordt, waarna generative AI uiteindelijk een vaste waarde wordt. Dat is nu al in hoog tempo aan het gebeuren. ChatGPT zal de bekende fasen van die hypecycle versneld doorlopen. 

Ik stip dit aan omdat het een onderwerp was in de sessie 'Popping the Web3 Bubble' (lees het zeer volledige verslag van Gerson Veenstra!). Web 3, of 'the crypto world', was hier nog niet zo lang geleden the talk of the town. Het zou de nieuwe decentrale fase van het internet betekenen, compleet met zijn eigen betaalmethoden en -middelen. Veel mensen liepen daar voor warm, iedereen wilde er bij zijn, bij die nieuwe fase. Maar onder meer door grote fraude en oplichtings-affaires bleek Web 3 tot dusverre niet het beloofde nieuwe land.

En dus verklaren veel mensen Web 3 dood. "The death of crypto has been overstated", stelde Molly White. Ze is van de site Web 3 Is Going Just Great waarin ze als tegenwicht voor de hosanna berichten veel verhalen aggregeert die de negatieve kanten van Web 3 beschrijven. "Crypto is passe to some people. It's done, let's talk about AI now. That's not a wise thing to do." 

Het is volgens haar niet verstandig om Web 3 dood te verklaren. Want de crypto wereld is een wereld van elkaar opvolgende pieken en dalen. Het leven is er nog lang niet uit. Er wordt nog altijd door belangrijke investeerders veel geld ingestopt, en de fraudeurs en oplichters hebben de wereld ook nog niet verlaten. 

Molly ziet de overeenkomsten tussen de hypes rondom Web 3 en AI, maar ze moet ook erkennen dat de laatste techniek meer dan een belofte is, meteen waardevolle praktijk. Maar tegelijk is het een trend die ook een kritische blik verdient, net zoals Web 3 Is Going Just Great die voor de crypto wereld biedt.

En zo volgde als een bijproduct van de sessie een gesprek over hoe we de kritische noot bij hoopvolle trends en technieken kunnen organiseren. Want: 'there is no financial incentive for critical work'. Er zou meer funding moeten zijn voor critical research. Dat zouden we met zijn allen moeten organiseren. 

Nu zou je kunnen zeggen dat dat de rol van de journalistiek zou moeten zijn, maar die kampt ook met een funding probleem. Want om echt goed over onderwerpen als Web 3 en AI te kunnen schrijven, heb je technische kennis en economische kennis e.d. nodig, kennis die bij veel media ontbreekt waardoor de berichtgeving vaan blijft steken in de hosanna strekking van persberichten.

Molly is al sinds haar 13e editor van Wikipedia, een waardevolle dienst die door donaties kan blijven bestaan. Is dat de oplossing om kritische noten te organiseren? Molly gelooft daar niet in. Ze zoekt het in een maatschappelijke oplossing: we zouden voor iedereen tijd moeten organiseren om aan de maatschappij bij te dragen. Voor de één zal dat dan bijdrage aan Wikipedia of een kritische AI-site zijn, voor een ander zal het poëzie schrijven of muziek maken zijn.

Helaas lijkt me dat even utopisch als Web 3, maar het punt op ieders agenda dat een kritische blik voor iedereen nodig is, lijkt me verstandig.