AI in Newsrooms: What’s the Impact on Journalism?

Als je vaker bij SXSW bent geweest, dan weet je: ga nooit af op titels. Maar als je zoals ik journalist bent, was dit een sessie die eigenlijk verplicht is. Ik kan moeilijk terugkomen op de redactie van EenVandaag en niet een verhaal hebben over de impact van AI op de journalistiek. Niet dat ik dat inmiddels nog niet had, maar goed. De sessie is een verkenning van de mogelijkheden tot de zaken waar je rekening mee moet houden. 

Dat generatieve AI grote gevolgen gaat hebben voor tekstschrijvers en de journalistiek in het bijzonder, daar is iedereen het wel over eens. Mogelijkheden voldoende en er zijn nu al hele succesvolle voorbeelden. 

Deepfake-techniek om geïnterviewden te anonimiseren

Zo maakt AP al jaren geautomatiseerd nieuwsberichten van financiële verslagen, vertelt Aimee Rinehart. Kan politienieuws automatisch omgezet worden in een nieuwsbericht, worden complete sportwedstrijden automatisch omgezet naar artikelen en bestaat er al geautomatiseerde berichtgeving over aardbevingen. Allemaal nog vrij eenvoudige voorbeelden. Te overzien nog ook.

De BBC is al een stapje verder gegaan, vertelt Laura Ellis. Voor een verhaal over anonieme alcoholisten hebben ze gebruik gemaakt van deepfake-technieken om de geïnterviewden onherkenbaar te maken. Het werd ervaren als een enorme vooruitgang ten opzichte van het blurren van gezichten, wat tot nu toe moet in dergelijke gevallen. De makers zijn er heel open over en het ziet er fantastisch uit. Kijk zelf maar. 

Deepfake clip from BBC "I’m An Alcoholic: Inside Recovery" from GLASSWORKS VFX on Vimeo.

De BBC ziet verder mogelijkheden om lokale nieuwsbulletins te maken met hulp van AI voor gebieden waar ze die nu niet hebben.

Hulpmiddel voor meer impact

Maar er is natuurlijk veel meer wat we nu nog niet kunnen overzien. Wat nog moet ontstaan. Wat nog bedacht moet worden. Rinehart denkt dat het vooral voor kleinere redacties heel interessant kan worden. Die hebben dan ineens een marketingafdeling en een socialmediaredactie. En dankzij DALL-E een fotograaf die ze misschien nooit konden betalen. 

En voor grotere redacties zijn er ook al snel kansen denkt ze. Denk aan het bedenken van vragen voor interviews, voorstellen doen voor nieuwskoppen en misschien nog wel het meest bij de ideevorming. Helpen bij het bepalen van een insteek. Want dat zou AI moeten zijn, vinden de sprekers. Een hulpmiddel waarmee je impact vergroot.

Transparantie als nieuwe objectiviteit

De grote vraag is hoe je dat goed doet. En daar komt transparantie om de hoek kijken, vinden de sprekers. "Transparantie is de nieuwe objectiviteit", zegt Rinehart. Volgens haar zijn redacties en journalisten tot nu toe niet open genoeg geweest. Er is nooit goed uitgelegd welke financiële uitdagingen er zijn als gevolg waarvan mensen ontslagen moesten worden. Waarom de krant dunner is. 

En het wordt tijd dat dat wel gebeurt. Het publiek weet vaak niet waarom je dingen doet. En dat willen ze graag weten. Dus leg het uit. Bijvoorbeeld dat je AI inzet om dingen te doen waar je onvoldoende mensen voor hebt. Ellis is het daar mee eens. Zij noemt het een zoektocht naar waar redacteuren comfortabel mee zijn en wat het publiek snapt en is uit te leggen. 

Publiek serieuzer nemen

Die openheid was voor David Smydra de reden dat hij voor Twitter ging werken als het hoofd van het curatieteam. Hij is dat nu niet meer en er is nogal wat veranderd bij het bedrijf sinds de overname door Elon Musk, maar op dat moment was Twitter heel open over wat het curatieteam precies deed. Met duidelijke doelen en goed gecommuniceerd met het publiek. 

Dat doen is volgens Smydra heel belangrijk. Je moet het publiek serieuzer nemen en transparant zijn over wat je doet, hoe je het doet en waarom je het doet. Hij ziet mogelijkheden om mensen dankzij AI te verrassen met inspirerende verhalen die ze anders niet zien. Zonder AI is dat lastig. Een lijst maken van desinformatie is minder moeilijk, maar een lijst voor inspirerende verhalen, waar mensen juist behoefte aan hebben, is dat niet. 

Praten over hoe je ermee omgaat

Over de keuzes die door AI worden gemaakt en wat dat betekent voor de informatie die het publiek uiteindelijk te zien krijgt, schreef Gerard Dielessen al in deze blog over dezelfde sessie. Want dat is een zorg die de sprekers zeker delen. Net als de zorg over hoe journalisten nog bezoekers naar hun verhalen kunnen krijgen als generatieve AI niet meer vooral linkjes als zoekresultaat geeft, maar een eigen samenvatting van jouw verhaal. 

Hoe dan ook, de journalistieke wereld verandert sneller dan ooit. AI gaat echt niet bij elk verhaal een rol spelen. Net zoals datajournalistiek niet voor elk verhaal gebruikt wordt. Maar het kan zeker helpen. Denk maar terug aan de komst van Wordpress. Iedereen kon ineens een website maken. Nu kan generatieve AI voor een deel al een team van developers vervangen. Maar ook hier is de conclusie: we moeten met elkaar praten over de consequenties en hoe je ermee omgaat. En daar dus open over zijn.