AI in Newsrooms: What’s the Impact on Journalism?

Als je vaker bij SXSW bent geweest, dan weet je: ga nooit af op titels. Maar als je zoals ik journalist bent, was dit een sessie die eigenlijk verplicht is. Ik kan moeilijk terugkomen op de redactie van EenVandaag en niet een verhaal hebben over de impact van AI op de journalistiek. Niet dat ik dat inmiddels nog niet had, maar goed. De sessie is een verkenning van de mogelijkheden tot de zaken waar je rekening mee moet houden. 

Dat generatieve AI grote gevolgen gaat hebben voor tekstschrijvers en de journalistiek in het bijzonder, daar is iedereen het wel over eens. Mogelijkheden voldoende en er zijn nu al hele succesvolle voorbeelden. 

Deepfake-techniek om geïnterviewden te anonimiseren

Zo maakt AP al jaren geautomatiseerd nieuwsberichten van financiële verslagen, vertelt Aimee Rinehart. Kan politienieuws automatisch omgezet worden in een nieuwsbericht, worden complete sportwedstrijden automatisch omgezet naar artikelen en bestaat er al geautomatiseerde berichtgeving over aardbevingen. Allemaal nog vrij eenvoudige voorbeelden. Te overzien nog ook.

De BBC is al een stapje verder gegaan, vertelt Laura Ellis. Voor een verhaal over anonieme alcoholisten hebben ze gebruik gemaakt van deepfake-technieken om de geïnterviewden onherkenbaar te maken. Het werd ervaren als een enorme vooruitgang ten opzichte van het blurren van gezichten, wat tot nu toe moet in dergelijke gevallen. De makers zijn er heel open over en het ziet er fantastisch uit. Kijk zelf maar. 

Deepfake clip from BBC "I’m An Alcoholic: Inside Recovery" from GLASSWORKS VFX on Vimeo.

De BBC ziet verder mogelijkheden om lokale nieuwsbulletins te maken met hulp van AI voor gebieden waar ze die nu niet hebben.

Hulpmiddel voor meer impact

Maar er is natuurlijk veel meer wat we nu nog niet kunnen overzien. Wat nog moet ontstaan. Wat nog bedacht moet worden. Rinehart denkt dat het vooral voor kleinere redacties heel interessant kan worden. Die hebben dan ineens een marketingafdeling en een socialmediaredactie. En dankzij DALL-E een fotograaf die ze misschien nooit konden betalen. 

En voor grotere redacties zijn er ook al snel kansen denkt ze. Denk aan het bedenken van vragen voor interviews, voorstellen doen voor nieuwskoppen en misschien nog wel het meest bij de ideevorming. Helpen bij het bepalen van een insteek. Want dat zou AI moeten zijn, vinden de sprekers. Een hulpmiddel waarmee je impact vergroot.

Transparantie als nieuwe objectiviteit

De grote vraag is hoe je dat goed doet. En daar komt transparantie om de hoek kijken, vinden de sprekers. "Transparantie is de nieuwe objectiviteit", zegt Rinehart. Volgens haar zijn redacties en journalisten tot nu toe niet open genoeg geweest. Er is nooit goed uitgelegd welke financiële uitdagingen er zijn als gevolg waarvan mensen ontslagen moesten worden. Waarom de krant dunner is. 

En het wordt tijd dat dat wel gebeurt. Het publiek weet vaak niet waarom je dingen doet. En dat willen ze graag weten. Dus leg het uit. Bijvoorbeeld dat je AI inzet om dingen te doen waar je onvoldoende mensen voor hebt. Ellis is het daar mee eens. Zij noemt het een zoektocht naar waar redacteuren comfortabel mee zijn en wat het publiek snapt en is uit te leggen. 

Publiek serieuzer nemen

Die openheid was voor David Smydra de reden dat hij voor Twitter ging werken als het hoofd van het curatieteam. Hij is dat nu niet meer en er is nogal wat veranderd bij het bedrijf sinds de overname door Elon Musk, maar op dat moment was Twitter heel open over wat het curatieteam precies deed. Met duidelijke doelen en goed gecommuniceerd met het publiek. 

Dat doen is volgens Smydra heel belangrijk. Je moet het publiek serieuzer nemen en transparant zijn over wat je doet, hoe je het doet en waarom je het doet. Hij ziet mogelijkheden om mensen dankzij AI te verrassen met inspirerende verhalen die ze anders niet zien. Zonder AI is dat lastig. Een lijst maken van desinformatie is minder moeilijk, maar een lijst voor inspirerende verhalen, waar mensen juist behoefte aan hebben, is dat niet. 

Praten over hoe je ermee omgaat

Over de keuzes die door AI worden gemaakt en wat dat betekent voor de informatie die het publiek uiteindelijk te zien krijgt, schreef Gerard Dielessen al in deze blog over dezelfde sessie. Want dat is een zorg die de sprekers zeker delen. Net als de zorg over hoe journalisten nog bezoekers naar hun verhalen kunnen krijgen als generatieve AI niet meer vooral linkjes als zoekresultaat geeft, maar een eigen samenvatting van jouw verhaal. 

Hoe dan ook, de journalistieke wereld verandert sneller dan ooit. AI gaat echt niet bij elk verhaal een rol spelen. Net zoals datajournalistiek niet voor elk verhaal gebruikt wordt. Maar het kan zeker helpen. Denk maar terug aan de komst van Wordpress. Iedereen kon ineens een website maken. Nu kan generatieve AI voor een deel al een team van developers vervangen. Maar ook hier is de conclusie: we moeten met elkaar praten over de consequenties en hoe je ermee omgaat. En daar dus open over zijn.

Door Erwin Blom

Grammarly bestaat al weer 14 jaar en gebruikt in die tijd AI om de gebruiker te helpen taal- en spelfouten uit zijn teksten te halen. Binnenkort komt de dienst met GrammarlyGO, een AI-assistent vergelijkbaar met ChatGPT. Geef de chatbot opdrachten en hij helpt je met keuzes om brieven, artikelen, projectplannen en meer te maken. Zie de video onder dit verhaal. Tools als Notion en Whimsical hebben dit soort opties ook al in hun diensten verwerkt, de tijd dat we dit de gewoonste zaak van de wereld vinden in alle teksttools is heel dichtbij.

Dat zorgt er voor dat we sneller en makkelijker en beter teksten kunnen produceren. Of inspiratie kunnen opdoen of ideeën kunnen genereren. Maar zorgt dat niet voor meer eenheidsworst, was de vraag aan Grammarly tijdens een sessie. Nee, was het antwoord, want doordat Grammarly je teksten kent, kan het ook jouw specifieke stijlelementen of karakteristieken in de teksten verwerken.

Dat dit type technologie een rol gaat spelen in tekstverwerkers en redactiesystemen (met stijlboek geïntegreerd) is zo klaar als een klontje. Een goed hulpmiddel om verhalen mee te maken. Maar wie gaat dit winnen? Maakt een dienst als Grammarly dan echt een kans of gaat ChatGPT alles opeten met zijn grote zak geld waardoor ze gratis markt kunnen veroveren.

Ik zet nu mijn geld op het laatste. Het grote publiek kent na 14 jaar Grammarly nog altijd niet en binnen een maand kende bijna iedereen ChatGPT. En GrammarlyGO begint alleen in het Engels, waar ChatGPT zelfs een kleine taal als Nederlands al goed beheerst.

Bekijk de promofilm van GrammarlyGO

Door Gerard Dielessen

Tijdens de sessie over de impact van kunstmatige intelligentie op nieuwsredacties kwam Aimee Rinehart, programmanager AI Local News van AP, met een niet geheel vreemde bekentenis. Toen ze eind jaren negentig van de vorige eeuw verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van nieuwe media bij de New York Times was op de conservatieve nieuwsredactie van het prestigieuze dagblad heftig verzet tegen de ontwikkeling van een speciale interneteditie van de NYT. ‘Ze vonden het een grap in eerste instantie’, zo vertelde Rinehart. ‘Tot mijn grote verbazing, want we zijn in ons journalistieke vak toch allemaal communicators?’

Zo’n vijfentwintig jaar later kennen we de geschiedenis. Krantenbedrijven zijn multimediale organisaties geworden. De papieren krant bestaat weliswaar nog steeds, maar is maar een van de uitingsvormen van de titel. Van wat we nu een ‘nieuwsbrand’ noemen. Een website, een app, podcasts, video, audio, een blad en ga zo nog maar even door. Dat geldt niet alleen voor titels die bij een commerciële uitgever worden uitgebracht, in de publieke sector is het niet anders inmiddels.

Nu worden de redacties geconfronteerd met een nieuwe niet te stoppen ontwikkeling die lijkt op die van de opkomst van het internet. Kunstmatige intelligentie, met als vooruitgeschoven post de onstuitbare opkomst van de chatbot ChatGPT in het bijzonder. Niet raar dus dat de organisatie van SXSW23 een sessie organiseerde met als titel: AI in Newsrooms: What’s the Impact on Journalism? Ook nu hoor ik defensieve geluiden. Wat moeten we daarmee? Het werk van journalisten kan toch niet worden overgenomen door machines? Niet dat deze sessie op vragen klip en klare antwoorden wist te formuleren. Integendeel. Er moet nog veel worden uitgevonden, zoals destijds toen het internet zich aan ons openbaarde. Wel werd duidelijk dat grote nieuwsorganisaties als Associated Press en de BBC druk bezig zijn met het experimenteren met kunstmatige intelligentie. Want voor deze bedrijven is het een zekerheid, ondanks de soms hevige oppositie van de vaak conservatieve redacties, dat AI de newsrooms gaat veroveren. 

Personaliseren wel of niet

Dat kan gaan door het nieuws bijvoorbeeld nog beter te personaliseren zodat iedereen op termijn precies krijgt voorgeschoteld wat hij/zij aan nieuws en achtergronden wil krijgen. Dat is best een gevoelige kwestie, vind ik. Want moet het publiek niet over een breder nieuwsperspectief kunnen beschikken dan alleen zijn/haar persoonlijk preoccupatie. Juist ook in het belang van een volwassen democratie zoals een meerderheid van onze samenleving die voor zich ziet. Aimee Rinehart wist te vertellen dat de NYT op dit moment experimenteert met algemeen deel en een sterk gepersonaliseerd deel voor hun abonnees op de site. Dat is al het begin van een goede richting, lijkt mij.

Zowel Rinehart als ook Laura Ellis, bij de BBC verantwoordelijk voor de ontwikkeling van AI op de redactie, waren het er wel over eens dat gereedschappen die door kunstmatige intelligentie kunnen worden ontwikkeld zeer behulpzaam kunnen zijn voor kleinere nieuwsorganisaties. Feitelijk politienieuws kan bijvoorbeeld eenvoudig automatisch worden gegenereerd en bespaart daardoor heel veel menskracht en tijd. Winst die elders kan worden ingezet. Wel vinden ze, net als het derde panellid van deze sessie, David Smydra (voormalig hoofd curatie van Twitter), dat voor publicatie van door machines gegenereerd nieuws altijd eerst nog een paar journalistieke ogen de teksten moeten controleren. Maar ook dan is er nog altijd sprake van winst. 

Daarnaast kan AI-journalisten ook helpen bij het maken van hun producties voor welk medium dan ook. Beter maken ook, vonden Rinehart en Ellis eensgezind.

Het is te vroeg om nu al allemaal conclusies te trekken hoe kunstmatige intelligentie moet worden ingebed in redacties. Dat zullen journalisten vooral zelf moeten gaan uitvinden, zoals dat vijfentwintig jaar geleden uiteindelijk ook gebeurde. Want tegenhouden is geen optie. Omarmen en er mee gaan dealen wel, zo werd mij duidelijk.

Featured Session: The Business of Content: The State of the Industry Address

Cijfers, cijfers en nog eens cijfers. Zo'n sessie met de ene slide na de andere met meerdere grafieken en tabellen. Je vraagt je af wat de makers gedacht hebben bij het maken, maar goed. Op zich goed om weer eens een opsomming te krijgen over veranderend mediagebruik. Spoilers: groei TikTok is gestopt en er wordt minder uitgegeven aan influencers. 

De presentatie is van het bedrijf Variety Intelligence Platform en veel van de conclusies kun je terugvinden in hun rapport 2023 Media & Trend Tracker, dat hier te vinden is. Ik geef alleen even een opsomming van wat takeaways. Het gaat meestal om cijfers uit de VS. 

• Er wordt minder geld uitgegeven aan advertenties om kosten te besparen. 
• Abonnementen op streamingdiensten blijven vrij constant. Mensen zien het als een vrij goedkope manier van ontspanning. Maar er wordt wel meer geswitcht. Wat volgens de sprekers ook een gevolg is van het makkelijk maken van aanmelden en opzeggen. 
• Bioscoopbezoek is na corona gegroeid, maar is nog lang niet op het niveau van daarvoor. De vraag is of dat ooit nog zo wordt. 
• Nieuwe trend bij bioscopen: variabele prijzen. Bijvoorbeeld duurdere tickets in het openingsweekend.
• Theaterbezoek is weer op het niveau van voor corona, ook al zijn de tickets een stuk duurder. 
• Met concerten gaat het beter dan ooit. Meer dan een kwart meer bezoeken dan voor corona. 
• Met pretparken gaat het ook goed. En mensen geven in de parken meer uit dan ooit. 
• Qua streaming is duidelijk zichtbaar dat mensen meer kiezen. Lastig voor de streamingdiensten dat mensen makkelijk kunnen opzeggen. 
• Netflix is de enige streamingdienst die op dit moment winst maakt. Vraag is wat er nu gaat gebeuren. Gaan er streamingdiensten fuseren om competitiever te worden? 
• Het is nog onduidelijk hoe het gaat met reclames op Netflix en Disney. Er is veel cynisme of dat niet ten koste gaat van abonnementen.
• Er zijn voor het eerst meer streaming kijkers dan kijkers naar lineaire tv. Ook merkbaar aan adverteerders die afscheid nemen. 
• Tv krijgt veel concurrentie van social media en games, jonger publiek neemt afscheid van lineaire tv. 
• Wat lineaire tv in stand houdt is nieuws en sport. 
• De groei van TikTok wereldwijd lijkt gestopt. Waarschijnlijk ook vanwege de kritiek die er op is in verband met de risico's. 
• Het aantal nieuwe podcasts is enorm gedaald. In 2020 piekte het met een miljoen nieuwe. Vorig jaar was dat een kwart daarvan. Het niveau van 2018.
• Er wordt door bedrijven minder marketinggeld uitgegeven aan influencers.
• Qua VR is verkoop van nieuwe headsets vorig jaar gedaald. De verwachting is dat er dit jaar wat gaat veranderen als Apple met een mixed reality-headset komt. 
• Roblox wordt een belangrijke speler als het gaat om de metaverse. Misschien wel interessanter dan Meta.  

Door Gerard Dielessen

Na twee dagen in Austin zit de routine er goed in. De wekker staat om half zeven, maar eigenlijk is ie niet nodig. Want de jet lag zorgt ervoor dat ik rond de klok van zes uur al wakker ben. Even bellen met Nederland allereerst. Want als je eenmaal in het SXSW programma zit, is daar weinig ruimte meer voor. En aan het einde van de dag slaapt Nederland allang. We zitten met z’n vieren in een huis in de wijk Barton Hills. We verplaatsen ons met behulp van fietsen. Geen e-bikes trouwens. Naar de stad ongeveer twintig minuten. Terug heuvel op. Half uurtje dus.

’s Ochtend al intensieve discussies. Over nut en noodzaak van gepersonaliseerde berichtgeving bijvoorbeeld. Dat is leuk, maar uiteindelijk mis je dan ook wel weer een heleboel. Moeten we daar nu blij mee zijn? Kunstmatige intelligentie zal ervoor zorgen dat ieder individu zich straks helemaal kan opsluiten in zijn of haar eigen bubbel. Gelukkig kunnen we er nu nog de debatteren op basis van de verschillende uitgangspunten die we blijken te hebben. 

Ik was er vast van overtuigd dat de charismatische Amy Webb hier wel een paar krachtige zinnen over zou uitspreken tijdens haar jaarlijkse presentatie van haar Future Trend Report. Opvattingen en vergezichten die wij dan weer als input voor onze discussies zouden kunnen gebruiken. Helaas. Alhoewel ik samen met Erwin Blom al even over negen uur met de fiets bij het Austin Convention Center arriveerde kwamen we uiteindelijk niet in Ballroom D terecht, waar zij een uur later haar  toekomstvoorspellingen zou delen. De eindeloze rij voorspelde inderdaad al niet veel goeds. We waren te laat.

Gelukkig kunnen we haar presentatie online terug kijken en heeft Gerson Veenstra al snel een eerste en ook buitengewoon helder verslag op dit blog gezet. Hulde en dank daarvoor! 

Samenwerken

Uitgeweken naar een andere sessie dus. Over het opnieuw uitvinden van het begrip samenwerking in de Amerikaanse context. Tegenvaller. Veel open deuren en weinig nieuws onder de zon. Zo gaan de tegenstellingen in de Verenigde Staten niet worden opgelost. De panelleden vertrouwen vooral op de millennials en de GenZ generatie. Want die dragen nog niet de last van het verleden met zich mee en hebben het vermogen iets te doen wat groter is dan henzelf. Daar kwam het ongeveer op neer. Allemaal iets te kort door de bocht.

Veel interessanter was de sessie die ik daarna bezocht. Die ging over de invloed van professionele sporters in de samenleving. Titel van de bijeenkomst: Sports for Culture Change and Impact. Drie voormalige atleten uit de National Football League en Major Soccer League vertelden over hoe ze het verschil kunnen en ook vooral willen maken binnen achtergestelde communities. Deze rolmodellen en helden proberen jongeren te inspireren om toch vooral naar school te gaan. Goed onderwijs is een belangrijke succesfactor om niet in het criminele circuit te raken. Deze atleten opereren en worden gesteund en begeleid vanuit de zogenoemde Players Coalition. Een prachtige initiatief dat nog eens duidelijk maakt dat topsport altijd een grote maatschappelijke waarde en betekenis kan hebben. 

Missie Players Coalition

De missie van de Players Coalition is er at mij betreft een om te omhelzen: our mission is to achieve social and racial equality using Playing Coalition influence and support to impact systemic social and civic changing the areas of Police & Community Relations, Criminal Justice Reform, Education, and Economic Advancement in low-income communities. 

Veel concreter in ieder geval dat het opnieuw uitvinden van het begrip samenwerken. Tot verbeelding sprekende topsporters die zich willen inzetten in dit soort social impact programma’s is altijd waardevol gebleken. 

De ex-atleten Jacques McLender, Justin Morrow en Ellis Wims mochten van gespreksleider Jessica. Rand ook nog even dromen over wat ze over vijf jaar gerealiseerd zouden willen zien. Goed onderwijs voor miljoenen kinderen in achterstandssituaties bleek voor alle drie terecht hoog op het lijstje te staan. En Justin Morrow voegde daar ook nog wapencontrole aan toe. Vanuit zijn hart vertelde hij dat, als hij, al dan niet met zijn kinderen, door zijn grote land reist, altijd bang is dat er op scholen of bij grote winkelcentra schietpartijen kunnen plaatsvinden. 

Mooie dromen natuurlijk. 

Ook heel mooi dat ex-topsporters hun overtuigingen op deze manier willen teruggeven aan een samenleving die met zoveel uitdagingen heeft te maken. Dat is niet alleen het geval in de Verenigde Staten, maar zeer zeker een universeel issue. Ook in ons land. 

Misschien is het een idee om een Nederlandse tak van de Players Coalition op te zetten.