Hoe organiseren we kritische noten bij hoopvolle trends?

SXSW gaat over trends, maar bij trends horen hypes. En hypes komen en gaan. AR/VR, Metaverse, blockchain en bitcoin, het zijn begrippen die de afgelopen jaren 'in' waren en nu naar de achtergrond zijn verdwenen. Maar schrijf ze nog niet af. Want, bijvoorbeeld: "the death of crypto has been overstated'.

Ik ben in iedere nieuwe ontwikkeling geïnteresseerd en onderzoek ze allemaal. Maar in de toekomst van het rijtje 'AR/VR, Metaverse, blockchain en bitcoin' heb ik nooit echt geloofd. Ik pretendeer daarbij overigens niet de wijsheid in pacht te hebben. Omdat ik mensen niet 1-2-3 met een grote bril zie rondlopen om experiences te ondergaan, wil het niet zeggen dat anderen dat niet gaan doen. En omdat ik de usecases van de blockchain niet of nauwelijks zie, wil niet zeggen dat ze er niet zijn. Nou ja, als zelfs de believers moeite hebben om met goed werkende voorbeelden te komen, heeft een technologie wel een probleem ;-) 

Maar voor Generative AI loop ik wel warm. Natuurlijk zie ik de minpunten en vraagstukken, maar de usecases van teksten schrijven en plaatjes maken zijn meteen duidelijk en de user interface is voor iedereen toegankelijk en te begrijpen. 

Maar ik geloof ook dat bijvoorbeeld ChatGPT de klassieke cycle gaat doorlopen die bij hypes horen. Nu zitten we in de fase van opgewonden optimisme, maar we zullen snel in de fase van teleurstelling komen dat de belofte nog niet waarmaakt wordt, waarna generative AI uiteindelijk een vaste waarde wordt. Dat is nu al in hoog tempo aan het gebeuren. ChatGPT zal de bekende fasen van die hypecycle versneld doorlopen. 

Ik stip dit aan omdat het een onderwerp was in de sessie 'Popping the Web3 Bubble' (lees het zeer volledige verslag van Gerson Veenstra!). Web 3, of 'the crypto world', was hier nog niet zo lang geleden the talk of the town. Het zou de nieuwe decentrale fase van het internet betekenen, compleet met zijn eigen betaalmethoden en -middelen. Veel mensen liepen daar voor warm, iedereen wilde er bij zijn, bij die nieuwe fase. Maar onder meer door grote fraude en oplichtings-affaires bleek Web 3 tot dusverre niet het beloofde nieuwe land.

En dus verklaren veel mensen Web 3 dood. "The death of crypto has been overstated", stelde Molly White. Ze is van de site Web 3 Is Going Just Great waarin ze als tegenwicht voor de hosanna berichten veel verhalen aggregeert die de negatieve kanten van Web 3 beschrijven. "Crypto is passe to some people. It's done, let's talk about AI now. That's not a wise thing to do." 

Het is volgens haar niet verstandig om Web 3 dood te verklaren. Want de crypto wereld is een wereld van elkaar opvolgende pieken en dalen. Het leven is er nog lang niet uit. Er wordt nog altijd door belangrijke investeerders veel geld ingestopt, en de fraudeurs en oplichters hebben de wereld ook nog niet verlaten. 

Molly ziet de overeenkomsten tussen de hypes rondom Web 3 en AI, maar ze moet ook erkennen dat de laatste techniek meer dan een belofte is, meteen waardevolle praktijk. Maar tegelijk is het een trend die ook een kritische blik verdient, net zoals Web 3 Is Going Just Great die voor de crypto wereld biedt.

En zo volgde als een bijproduct van de sessie een gesprek over hoe we de kritische noot bij hoopvolle trends en technieken kunnen organiseren. Want: 'there is no financial incentive for critical work'. Er zou meer funding moeten zijn voor critical research. Dat zouden we met zijn allen moeten organiseren. 

Nu zou je kunnen zeggen dat dat de rol van de journalistiek zou moeten zijn, maar die kampt ook met een funding probleem. Want om echt goed over onderwerpen als Web 3 en AI te kunnen schrijven, heb je technische kennis en economische kennis e.d. nodig, kennis die bij veel media ontbreekt waardoor de berichtgeving vaan blijft steken in de hosanna strekking van persberichten.

Molly is al sinds haar 13e editor van Wikipedia, een waardevolle dienst die door donaties kan blijven bestaan. Is dat de oplossing om kritische noten te organiseren? Molly gelooft daar niet in. Ze zoekt het in een maatschappelijke oplossing: we zouden voor iedereen tijd moeten organiseren om aan de maatschappij bij te dragen. Voor de één zal dat dan bijdrage aan Wikipedia of een kritische AI-site zijn, voor een ander zal het poëzie schrijven of muziek maken zijn.

Helaas lijkt me dat even utopisch als Web 3, maar het punt op ieders agenda dat een kritische blik voor iedereen nodig is, lijkt me verstandig.



Een kritisch (maar niet cynisch) verhaal over Web3, crypto en blockchain van Molly White

Featured Session: Popping the Web3 Bubble

Door: Gerson Veenstra

Molly White is een roepende in de woestijn. Met haar website Web3 Is Going Just Great volgt ze alle ontwikkelingen rond Web3, cryptocurrency en de blockchain op de voet. Kritisch. Verfrissend in al het marketinggeweld over de positieve kanten ervan. 

Omdat het onderwerpen zijn die misschien niet voor iedereen meteen duidelijk zijn, begin ik met een korte uitleg vooraf. En die heb ik laten maken door ChatGPT. Ik heb gevraagd: "Wat is Web3? Leg het uit in het Nederlands en geef 5 bulletpoints met de positieve kanten en de kritiek die er op is." Ik heb het antwoord gecontroleerd en het is vrij goed. Weet je dit al, dan kun je het natuurlijk overslaan. 

ChatGPT over Web3 en de positieve en negatieve kanten

Web3 is een term die wordt gebruikt om de volgende fase van het internet te beschrijven, waarin gedecentraliseerde technologieën zoals blockchain, slimme contracten en gedistribueerde opslag worden gebruikt om meer controle, privacy en autonomie te bieden aan individuele gebruikers.

Hier zijn 5 positieve aspecten van Web3:

  1. Decentralisatie: Web3 is ontworpen om te werken zonder centrale autoriteit, waardoor het moeilijker wordt om censuur of controle uit te oefenen over de inhoud die op het internet wordt gepubliceerd.
  2. Gebruikerscontrole: Door het gebruik van slimme contracten kunnen gebruikers meer controle krijgen over hun persoonlijke gegevens en digitale activa, waardoor ze eigenaarschap en autonomie kunnen behouden.
  3. Transparantie: Door gebruik te maken van blockchain-technologie worden transacties en processen openbaar en transparant gemaakt, waardoor meer vertrouwen kan worden opgebouwd tussen partijen.
  4. Mogelijkheden voor innovatie: Web3 biedt nieuwe mogelijkheden voor innovatie door middel van nieuwe gedecentraliseerde toepassingen (dApps) die kunnen worden gebouwd op blockchain-technologie.
  5. Potentieel voor meer economische inclusie: Web3 biedt de mogelijkheid om nieuwe economische modellen te creëren die meer inclusief zijn, waardoor meer mensen toegang kunnen krijgen tot financiële diensten en mogelijkheden.

Hier zijn 5 kritiekpunten op Web3:

  1. Gebruiksgemak: Gedecentraliseerde technologieën zijn over het algemeen nog niet zo gebruiksvriendelijk als centrale oplossingen, wat een belemmering kan zijn voor de adoptie.
  2. Schaalbaarheid: Sommige gedecentraliseerde oplossingen hebben nog steeds problemen met schaalbaarheid, wat de toepasbaarheid beperkt.
  3. Energie-intensiteit: Sommige blockchain-technologieën hebben nog steeds aanzienlijke energievereisten, wat leidt tot zorgen over de duurzaamheid.
  4. Uitdagingen qua regulering: De juridische en regelgevende omgeving voor Web3 is nog niet duidelijk, wat leidt tot onzekerheid voor zowel ontwikkelaars als gebruikers.
  5. Veiligheidsrisico's: Aangezien gedecentraliseerde technologieën nog relatief nieuw zijn, kunnen er nog onbekende veiligheidsrisico's zijn die moeten worden aangepakt.

13 jaar en Wikipedia-redacteur

Molly vertelt dat ze een achtergrond heeft in software-ontwikkeling. Ze was 5 jaar lang een webserverspecialist. Daarom kreeg ze ook interesse in crypto en blockchain. Ze wilde de ontwikkelingen bijhouden, omdat het om de toekomst van haar werk ging. 

Daarnaast is ze altijd al algemeen geïnteresseerd geweest in het web. Zo is ze al sinds haar 13de Wikipedia-redacteur. "Een rare hobby voor die leeftijd", geeft ze grappend toe. "Toen ik hoorde dat de toekomst blockchain ging worden, begon ik er onderzoek naar te doen."

Marketingterm

Hoe zij Web3 beschrijft? "Als marketingterm." Niet meer en niet minder. Ze legt uit dat cryptocurrency op een gegeven moment een te negatief imago kreeg en Web3 nog wel lekker optimistisch klonk. Mensen gebruiken het om alles te beschrijven wat je online doet, maar dan met blockchain. "Het is ook lekker makkelijk te begrijpen voor mensen: 'O, Web3! Dat is de volgende fase'." 

Ze zag wat er over geschreven werd. Het werd gehyped vindt ze. "Iedereen moet crypto kopen. Je moet je baan opzeggen." Maar ze zag de andere kant. Dat projecten werden gehackt en mensen veel geld kwijtraakten. Dat haalde de media alleen niet. Mensen zagen alleen de positieve kanten. Als een Wikipedia-editor was ze gewend om te schrijven over zaken waar weinig over geschreven wordt. Maar een onderwerp als dit werkt daar niet. Bovendien zijn er nogal veel meningen over, wat op Wikipedia niet echt gewaardeerd wordt. Daarom begon ze een eigen site.

Noemt zich geen journalist

De website 'Web3 is Going Just Great' begon klein. Vooral voor de lol en voor zichzelf. Ze beschrijft het zelf als een soort timeline-website. Maar de website kreeg veel aandacht en werd veel populairder dan ze dacht. Toch noemt ze zichzelf geen journalist, maar nog steeds een Wikipedia-redacteur. Dan interview je niet, maar aggregeer je vooral. "Ik doe ook research, maar meestal doe ik niet het echte grote onderzoek. Dat lukt ook niet met tot 4 artikelen per dag." 

Vaak komt nieuws over dit soort onderwerpen niet via traditionele media naar buiten, maar vooral via burgerjournalistiek. Haar verklaring is dat het lastige materie is om over te schrijven. Het zou volgens haar wel goed zijn als traditionele media het ook zou doen. En wat nog beter zou zijn: samenwerken. Burgerjournalistiek heeft de kennis, maar mist soms de goede journalistieke vaardigheden. De traditionele journalistiek heeft juist vaak te weinig kennis, maar is wel goed in de journalistieke principes. 

Alarmsignalen genegeerd

Als voorbeeld noemt ze de FTX-crisis. Traditionele media trappen in het plaatje dat bekende techmensen van zichzelf maken. Zoals Sam Bankman-Fried dat ook deed. Het beeld van de nerdy genius die de wereld op z'n kop gaat zetten. En dan wordt wel eens vergeten om verder te kijken. Er zijn volgens haar echt wel alarmsignalen geweest die onderzocht hadden moeten worden. 

Maar als er vraagtekens waren, haalde iedereen zijn schouders op: "Ach hij is het maar. Ach, het is crypto, het is anders. Maar misschien moeten we er juist wel wat meer onderzoek naar doen." Het wordt een beetje terzijde geschoven. Ook omdat je er echt tijd in moet steken om er goed over te kunnen schrijven. Vergelijk het met de game-industrie, die veel groter is dan bijvoorbeeld video, maar veel minder aandacht krijgt als er misstanden zijn. 

Crypto is niet dood

De 'dood van crypto', zoals het nogal eens wordt genoemd nu, wordt volgens Molly een beetje overdreven. Mensen zien dat het minder waard geworden is en denken nu: dat is weer geweest. Maar dat is misschien niet slim, zegt ze. Zo gaat dit. Al jaren. Elke keer dat er winst te halen is, ontstaat er een hype en als er dan geld verloren wordt, wordt ook de populariteit minder. En dit zal nog wel even zo blijven als er geen grote externe verandering komt. 

Vergis je niet, zegt ze. "Er wordt nog steeds veel geld aan uitgegeven. Er zijn nog steeds politici die er in geloven. En kijk maar wat er gebeurde deze week toen de bankaandelen ineens daalden. Er zit veel geld in. Die investeringen gaan ze niet zomaar afschrijven. Maar ze zullen hun best doen om er weer interesse voor te krijgen. Dit gaat weer gebeuren. En dezelfde oplichtingspraktijken die we hebben gezien, gaan dan ook weer gebeuren."

Overeenkomsten met AI-hype

Er zijn duidelijke overeenkomsten tussen de 'crypto hype cycle' en die van generatieve AI nu, ziet zij. "Mensen zijn heel erg aan het voorspellen. Dat het de toekomst gaat veranderen. Hoe je ermee moet gaan werken." 

We hebben het tot nu toe al veel gebruikt zonder dat we het door hadden. Hier gaat het vooral om ethische problemen. Die heb je bij crypto ook, maar daar zijn ook technologische problemen. Ze vindt het een interessant onderwerp, maar gaat niet ook daar een site over maken. Er wordt al veel over geschreven, wat bij crypto toch nog steeds anders is. 

Techniek is niet de oplossing voor elk probleem

Ze zegt dat ze ziet dat er veel aandacht is voor bouwen. Daar ligt de focus op. Daar is ook veel investeringsgeld voor, wat niet geldt voor de ethische en veiligheidsvraagstukken. "Ik weet niet wat de oplossing is. Het zou mooi zijn als er meer geld komt voor het kritisch onderzoek doen naar deze ontwikkelingen. Ik zou er graag voor betaald worden." De balans is nu niet goed, vindt ze. Journalisten gaan veel te veel mee met de persberichten en de verhalen van de bedrijven.  

Molly: "Techniek is niet de oplossing voor elk probleem." Dat hoor je veel. Blockchain is de oplossing! Maar voor wat dan? De oplossing is volgens Molly dat mensen de ruimte krijgen om de dingen te doen die zij belangrijk vinden. Dat ontbreekt nu met mensen die geen tijd hebben. Twee banen, zorg voor ouderen. Het gaat nu vooral om meer geld verdienen zodat ze meer uit kunnen geven. De oplossing is geen nieuwe software, maar veranderingen in de maatschappij. 

The Ecosystem Paradigma: je gaat het pas zien als je het doorhebt

Door Jan Willem van der Hogen

The Ecosystem Paradigma: Thriving Future Tools 

Neil Redding - Shel Kiman (Futurists)
Part of the 2050 Track


13 maart  - JW Marriot Austin

Een paradigmaverandering is een groot ding. Het is de verandering van de manier waarop als samenleving tegen de werkelijkheid aankijken. Een flinke klus dus, die je niet redt met een paar grafieken op een sheet. Het gaat erom dat je je kan verbeelden hoe het zou zijn in die andere wereld en als je dat doorhebt dan ga je het zien. Want die nieuwe wereld is er al volgens de twee sprekers: het paradigma van een ecosysteem waarin alles met elkaar verbonden is. 

Weg van het paradigma van afstand
We zijn opgevoed in paradigma van afstand/distinction. Daardoor denken we in rassen en landen en is er een afstand tot natuur. We zien onszelf niet als onderdeel van de natuur, maar we zien de natuur als een object. Doordat we de wereld als losse onderdelen zien maken we geen gebruik van de energie van verbinding.    

Daarvoor is een andere mindset belangrijk. Hoe zou het zijn als alles wat je ziet met elkaar verbonden is. 

Naar de werkelijkheid van verbondenheid
Verbondenheid wordt voorgesteld als dat van schimmel/mycelium. Schimmel is een geheel met haar omgeving, geheel verbonden. Een andere voorstelling: je kan een mens zien als een verbinding van bacteriën. Kostmossen hebben een verbinding met steen, waar wortels elkaar altijd zullen vinden.

Everything is connected.
Om deze werkelijkheid te kunnen zien hebben we als mens een ander Operating System nodig

The abundance operating system
Het operating system van overvloed geeft ruimte voor:

Compassie door luisteren - Geef stilte een kans om iets te voorschijn te laten komen (emergence) van wat je gehoord hebt.

Behoren tot door co-creatie - Veiligheid is hiervoor nodig. Het ontbreken van een veilig gevoel is voor mensen/werknemers een blokkade om te komen tot betere creatie. Geen veiligheid zorgt voor afbraak van een systeem.

Opluchting door geruststelling - Door het gevoel van opluchting en veiligheid kun je Plezier/Joy ondervinden. 
Dat is een energie waardoor je samen mooie dingen kan doen en ondervinden. 

Je gaat het pas zien als je het doorhebt. Dus laat het op je inwerken en lees dit artikel later nog een keer. 

Ik ben al om:)



 

Lessen uit Afrika voor een schonere energietoekomst

Afrika is een continent met talloze uitdagingen, maar het energie-vraagstuk is natuurlijk een wereldwijde. Omdat geldt 'necessity is the mother of invention' stelt dit panel dat het de moeite waard is om naar Afrika te kijken om te zien welke oplossingen daar gevonden worden voor energievoorziening.

Eerst wat feiten. 600 miljoen mensen in sub-Sahara Afrika hebben geen stroom. Een gemiddelde koelkast in het westen gebruikt evenveel stroom als een gezin in Kenya of Nigeria. En de energievoorziening wereldwijd wordt wel beter, maar er wordt ook voorspeld dat in 2030 90% van de mensen zonder stroom in sub-Sahara Afrika. 

Wat er dan gebeurt: Leapfrogging the grid. Net zoals mobiele telefonie ervoor zorgde dat het landlijn telefoon-netwerk zo ongeveer werd overgeslagen, installeren mensen nu zelf solar op hun dak. Want op de overheid hoef je niet per sé te rekenen. Zuid-Afrika is zeer afhankelijk van steenkool, maar de high-grade kolen worden naar China verscheept, en in Zuid-Afrika zelf moeten ze het doen met low-grade. En dat gaat niet snel veranderen: De overheid is nauw verweven met de kolen-industrie. 

Drie trends springen er uit

  1. Massive deregulation. Overheden zien in dat ze het probleem niet snel kunnen oplossen en laten het aan de privé sector over. In Zuid-Afrika mag alles onder 100 MW door de privé sector worden gebouwd.
  2. Prijsdalingen. Solar is enorm gedaald in prijs. Maar waar een winkelcentrum in de VS het dak vol legt met panelen om hun stroomrekening een beetje te drukken, doen ze dat in Zuid-Afrika zodat ze licht hebben.
  3. Klimaat financiering die een plek zoekt. Hoe schaal je solar en opslag op? Daar is funding voor.

Welke innovaties zien we nu?

In Kenya zijn er een aantal voorbeelden in de landbouw te vinden. 

  • Solar waterpompen voor irrigatie, werkt prima voor landjes van 1-5 ha. 
  • Solar voor voedselverwerking: Malen, drogen, etc. Daardoor voegen ze waarde toe in de voedselproductieketen. 
  • Solar voor koude opslag units, zodat bladgroente, tomaten koel blijven tot ze naar de markt gaan
  • In Uganda zijn er bedrijven voor elektrische hogedrukpannen, waardoor families efficiënt en snel kunnen koken op elektra, ipv op houtskool en kerosine. 
  • Voedselkraampjes op straat die met zonne-energie werken, bijvoorbeeld voor grillen.

Zo is het dus niet een 'nice to have' om elektra te hebben, maar voegt het ook echt waarde toe in de economie. En pas veel, veel later op het lijstje van voordelen: Minder carbon emissie.

Toegang tot financiën

Geld maakt een groot verschil. In Zuid-Afrika is een project genaamd Sun Exchange waarbij iedereen een zonnepaneel kan kopen, dat wordt dan op een dak gelegd ergens op een school, en de koper krijgt een deel van de opbrengst. In bitcoin. Je hoeft dus niet daar te wonen om mee te helpen.

In Zimbabwe zijn 90% van de banen in landbouw. Omdat er financiering is hebben ze daar nu beschikking over een 'cold chain': producten kunnen gekoeld blijven na het oogsten. Daardoor verkopen ze nu bosbessen, een product met hoge marge.

In Soweto werkt men met 'saving clubs' (dit is al heel lang gangbaar in armere landen): groepen van zeg 40 gezinnen sparen samen, en aan het eind van de maand kan 1 van die gezinnen een zonnepaneel kopen. 

Lessen

Welke lessen kunnen wij hier uit leren? Decentraal is sleutel in Afrika, en zal dat ook steeds meer worden in het westen, denkt men. In batterij opslag zit veel innovatie; een slim grid van batterij systemen kan het grid ontlasten: Batterijen kunnen bijspringen wanneer dit nodig is, en opladen wanneer dit economisch optimaal is. 

Een leuk panel met gedreven mensen die echt iets met impact aan het bouwen zijn. 

Get ready for a 100 year life

Door Gerard Dielessen

Omdat ikzelf de leeftijdsgrens van zeventig begin te benaderen was ik zeer geïnteresseerd in de uitkomsten van de sessie ‘Get ready for a 100 year life’. Ik moet mij toch een gaan beetje voorbereiden op de toekomst die nog voor mij ligt. Dus van enig eigenbelang was wel sprake. Mocht ik die magische leeftijd bereiken, dan heb ik immers nog 32 jaar in het vooruitzicht. Uiteindelijk zal het zo’n vaart wel niet lopen. Maar je kan er toch maar beter wel op voorbereid zijn. En daarnaast, en dat is echt serieus, interesseert dit onderwerp mij mateloos. Dat zal verderop blijken.

Eerst eens even wat feiten op rij afkomstig van Amerikaanse onderzoek voor het juiste perspectief. 

  • De helft van de baby’s die op dit moment vijf jaar oud zijn worden honderd jaar oud.

  • Vijfenvijftigplussers zijn de snelst groeiende groep in de samenleving en vormen nu al 25% van de werkende bevolking.

  • Vrouwen leven gemiddeld vijf tot zes jaar langer dan mannen, maar blijven qua financiële kennis achter bij mannen.

  • De economische bijdrage van 50-plussers zal tegen 2050 verdrievoudigen.

  • Nu zijn er in de VS ongeveer 35 miljoen mensen van 65 of ouder, in 2060 zijn dat er bijna 95 miljoen.

  • En, zo blijkt uit het onderzoek, mensen worden vanaf hun vijftigste steeds gelukkiger.

In Nederland zullen de uitkomsten niet heel veel anders zijn. Ook hier groeit het aantal mensen van boven de vijftig door tot halverwege deze eeuw en zal daardoor steeds een voornamer deel uitmaken van onze populatie. 

Terug naar de sessie met als belangrijkste thema dat we ons echt klaar moeten gaan maken om honderd jaar oud te worden. Gespreksleider Chip Conley schreef een bestseller over dit onderwerp: ‘Wisdom@work: The Making of a Modern Elder.’ Mooie titel. Voel mij aangesproken. Volgens Conley moeten we, rekening houdend met de boven beschreven feitelijke opsomming, de samenleving opnieuw inrichten. Mensen moeten volgens Conley langer de mogelijkheid hebben om te kunnen blijven werken omdat we met z’n allen nu eenmaal ouder worden. Dat als direct gevolg van de ontwikkeling van de gezondheidszorg, allerlei nieuwe technologische mogelijkheden; gezondere voeding en we daarnaast zelf enorm ons best doen om fit te blijven door te bewegen, te sporten etc. Dan heb ik het uiteraard wel over de populaties in welvarende landen, zoals ons eigen land. Er zijn uiteraard ook delen van de wereld waar ‘het ouder worden’ niet aan de orde is vanwege het gebrek aan bijvoorbeeld goede gezondheidszorg.

Maar goed, wij moeten ons er dus op voorbereiden dat een groot deel van de bevolking honderd jaar oud kan gaan worden. 

Hoe bereid je je daarop voor?

De panelleden van Chip Conley waren unaniem over het belangrijkste onderwerp: ‘connectivity’. Verbinding dus. Ik noem dat in Jip en Janneke-taal dat je je wereld groot moet houden. Kortom: als je geen verbinding met anderen meer zoekt; geen initiatieven neemt op welk terrein dan ook; niet meer nieuwsgierig wilt zijn; geen bijdragen aan onze samenleving op wat voor een manier dan ook wilt leveren, niet meer wilt leren, jezelf niet intellectueel wilt uitdagen; geen nieuwe vrienden wilt maken, dan wordt het lastig om de honderd te halen, zo concludeerden panelleden Vanessa Lui, John Zapolski en Meredith Oppenheim (allemaal werkzaam in de ‘ouderenindustrie). 

Nogmaals, ze waren het met z’n allen hartstikke eens over dat jonge mensen moeten eren hoe ze vrienden moeten maken. In investering in later immers. GenZ en Millenials zijn nu druk met werk, kinderen op voeden, op social media laten weten hoe goed ze het hebben etc. dag het maken van echte vriendschappen er gemakkelijk bij inschiet.

Vanessa deed daarnaast een beroep op de werkgevers. Die moeten zich als de wiederweerga ouderenbeleid gaan ontwikkelen. Want waarom zou een voornaam deel van die steeds groter wordende groep niet z’n tachtigste kunnen doorwerken? Inderdaad, ik ben het daar op basis van mijn eigen ervaringen zeer mee eens. Natuurlijk moeten we voorkomen dat ouderen de doorstroming van jongere werknemers verhinderen. Dat is niet de bedoeling. Dus moeten werkgevers en ouderen nadenken over de vraag hoe ze een belangrijke bijdrage kunnen blijven leveren na hun pensioendatum. Volgens Chip, Vanessa, Meredith en John is hier het kernwoord: wijsheid. Daar zouden we veel meet gebruik van moeten maken. We moeten de gezamenlijke wijze ervaringen van een groot deel van onze populatie veel beter gaan exploiteren. Waarom ook niet, zou ik zeggen. Werk aan de winkel dus.

3e levensfase

In Nederland publiceerde de Raad voor de Volksgezondheid en Leefomgeving in 2020, onder leiding Jet Bussemaker, een belangrijk rapport over de zogenoemde derde levensfase. ‘Het geschenk van de eeuw’, volgens Jet Bussemaker. ‘De derde levensfase is ook een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid,’ zo stelde de Raad in het rapport. En: ‘De grote groep mensen in de derde levensfase die onze samenleving rijk is, vormt een potentieel dat momenteel onvoldoende wordt benut. Het is essentieel om voorzieningen en maatregelen vorm te geven in samenspraak met verschillende groepen ouderen.’ In ons land de komende jaren stijgt het aantal mensen in de derde levensfase van 2,4 miljoen (2018) naar 3,2 miljoen in 2040. Het rapport werd uitgebracht op het moment dat het COVID-19 virus ons land overspoelde, waardoor de politiek, werkgevers en werknemers het jammer genoeg niet hebben opgepakt. 

Na de inspirerende SxSW23 sessie voel ik mij meer dan gemotiveerd om dit belangrijke maatschappelijke issue op de een of andere manier toch alsnog op de maatschappelijke agenda te krijgen.

Overigens ook aangespoord door Tilda Swinton, waar ik later op deze vierde SxSW-dag bij aanschoof in Ballroom D van het Austin Convention Center. De wijze 62-jarige filmactrice uit Schotland vertelde op bedachtzame en aansprekende wijze tijdens een ‘keynote interview’ over de waarde andere mensen vertrouwen en goede vriendschappen. Ook, en vooral als je ouder wordt. Van haar een mooie slotzin voor dit stukje:

‘Good company helps you with the bad stuff.’